تصور دنیایی بدون حضور ب ام و سری ۳ واقعاً دشوار است و این بی‌دلیل نیست. طی پنجاه سال گذشته، این مدل نمادین با حضور پیوسته و تاثیرگذارش توانسته جای خود را به‌خوبی تثبیت کند. در طول این نیم‌قرن، سری ۳ در قالب هفت نسل متفاوت عرضه شده و دگرگونی‌های چشمگیری را پشت سر گذاشته است. اما سؤال اصلی همچنان باقی می‌ماند: در میان این نسل‌ها، کدامیک نقطه اوج و دوران طلایی سری ۳ ب‌ام‌و بوده است؟
بی‌تردید مقایسه رو در روی نخستین سری ۳ با کد E21 و آخرین نسخه آن با کد G20، قیاسی بیهوده و غیرمنصفانه خواهد بود. اما می‌توان هر نسل از این سدان دوست‌داشتنی را بر اساس جایگاهی که آن زمان در برابر رقبای هم‌دوره‌اش داشته و میزان تحول در طراحی و مهندسی، مورد قضاوت قرار داد. شاید هم تنها کافی باشد بیاندیشیم کدام نسل از نظر زیبایی تا حدی خیره‌کننده است که حاضریم برای بازگشت آن به خط تولید هر کاری انجام دهیم.
همچنین لازم به ذکر است که ب ام و قصد دارد مدل M340i را کنار بگذارد تا جایگزینی را عرضه کند که تنها یک نام جدید نیست، بلکه فراتر از آن خواهد بود.
نسل اول؛ E21 (۱۹۷۵ تا ۱۹۸۲)
نخستین سری ۳ ب ام و با ظرافت و پیچیدگی بیشتری نسبت به مدل ۰۲ که جایگزینش شد، وارد میدان شد؛ اما تفاوت ظاهری آن با مدل‌های امروزی بر کسی پوشیده نیست. در آن زمان، تنها یک گونه سدان دو درب از این نسل عرضه شد و موتور شش سیلندر خطی تا سال ۱۹۷۷ در اروپا در دسترس قرار نگرفت. جالب آنجاست که بازار آمریکا هیچ‌گاه موتورهای شش سیلندر را تجربه نکرد و در آن ایام، هنوز یک دهه تا معرفی مدل افسانه‌ای M3 فاصله باقی بود. با این همه، سری ۳ ورود قوی و موفقیت‌آمیزی به بازار داشت.
نسل دوم؛ E30 (۱۹۸۲ تا ۱۹۹۴)
ب ام و در آغاز دهه هشتاد میلادی، رویکردی محافظه‌کارانه را برای طراحی E30 انتخاب کرد، آن هم در شرایطی که رقیبی همچون فورد سیرا با بدنه‌ای آوانگارد و آینده‌نگرانه به بازار آمده بود؛ تصمیمی که در نهایت کاملاً درست از آب درآمد. با وجود عقب نه‌چندان جادار و فرمان سنگین و کم‌واکنش، E30 با اضافه‌شدن مدل چهار درب، عرضه مدل‌های دیزل و چهارچرخ محرک، واگن، نخستین M3 و حتی یک کانورتیبل واقعی تبدیل به موفق‌ترین نسل سری ۳ شد و مهر تأییدی بر انتخاب درست ب ام و زد.
نسل سوم؛ E36 (۱۹۹۰ تا ۱۹۹۸)
با عرضه E36، ب ام و بالاخره سراغ طراحی‌های آیرودینامیک‌تر رفت و محوری نوآورانه با تعلیق عقب چنداتصالی را معرفی کرد که فرمان‌پذیری و پایداری خودرو را به میزان قابل توجهی، به‌ویژه در جاده‌های خیس و پیچ‌درپیچ، بهبود می‌بخشید.
افزون بر این، خانواده سری ۳ با معرفی نسخه هاچ‌بک کوتاه‌قد موسوم به “کامپکت” گسترش یافت (اگرچه همچنان به تعلیق نیمه‌کششی قدیمی E30 مجهز بود). تحول عظیم برای مدل M3 نیز در همین نسل رخ داد؛ بدین صورت که پیشرانه چهار سیلندر نسل پیشین جای خود را به یک موتور عضلانی شش سیلندر داد و برای نخستین بار نسخه چهار دب آن هم وارد بازار شد.
نسل چهارم؛ E46 (۱۹۹۸ تا ۲۰۰۵)
نسل E46 سری ۳ ب ام و با حفظ همه ویژگی‌ها و نقاط قوت نسل قبل (E36)، با ظاهری زیباتر و امروزی‌تر به بازار آمد و هنوز هم، با وجود گذشت نزدیک به سی سال از معرفی آن، یکی از خوش‌چهره‌ترین خودروهای تاریخ این برند به شمار می‌رود. البته مهم‌ترین تغییرات فقط به ظاهر خلاصه نمی‌شد؛ بلکه در بخش فنی و مهندسی نیز به‌روزرسانی‌های نوآورانه‌ای انجام شد. برای مثال، موتورهای این نسل به سیستم پیشرفته “Valvetronic” مجهز شدند. همچنین پس از یک نسل غیبت، امکان سفارش سیستم چهارچرخ محرک دوباره فراهم شد و مدل کامپکت برای نخستین بار به تعلیق عقب چنداتصالی مجهز گردید. نقطه اوج این نسل اما معرفی مدل خاص M3 CSL بود که حتی از مدل استاندارد M3 با موتور ۳.۲ لیتری هم سریع‌تر، سبک‌تر و جذاب‌تر بود و علاقه‌مندان بسیاری را به سوی خود جلب کرد.
نسل پنجم؛ E90 (۲۰۰۵ تا ۲۰۱۲)
ممکن است طراحی ظاهری این نسل تا پیش از فیس‌لیفت سال ۲۰۰۸ برای برخی چندان دلچسب نباشد، اما نوآوری‌هایی که ب ام و در این نسل ارائه داد، مسیر پیشرفت سری ۳ را تغییر داد. برای نخستین بار، سری ۳ به سیستم پیشرفته iDrive مجهز شد و موتورهای شش سیلندر توربوشارژ کارخانه‌ای سر از خط تولید درآوردند. البته مدل M3 مسیر دیگری را پیمود و به جای موتوری توربو، به پیشرانه حجیم‌تر ۴ لیتری V8 مجهز شد که همچنان بزرگ‌ترین پیشرانه‌ای است که تاکنون بر روی M3 استاندراد قرار گرفته است.
نسل ششم؛ F30 (۲۰۱۱ تا ۲۰۱۹)
در دهه چهارم عمر خود، سری ۳ همچنان دست به نوآوری زد و با جدا کردن مدل‌های کوپه و کروک و معرفی آن‌ها تحت نام‌های سری ۴ و M4، دایره محصولاتش را گسترده‌تر کرد. همچنین نسخه منحصر به‌فرد گرن توریسمو، سدان با فاصله محوری بیشتر ویژه بازار چین و مدل هیبریدی شارژی عرضه شدند که همگی نشانه‌ای از تمرکز ب ام و بر بهره‌وری و بهینه‌سازی مصرف سوخت بودند.
استفاده فراگیر از توربوشارژر موجب شد پیشرانه‌های چهار سیلندر جایگزین شش سیلندرها شوند و حتی عملکردی بهتر نیز ارائه دهند؛ تا جایی که حالا خودروهای پایه با موتور سه سیلندر روانه بازار می‌شدند.
نسل هفتم؛ G20 (۲۰۱۹ تا ۲۰۲۶)
با معرفی مدل G20 در نمایشگاه خودروی پاریس در سال ۲۰۱۸، ب ام و نسخه‌ای تکامل‌یافته و مدرن‌تر از سری ۳ را به نمایش گذاشت. طراحی ظریف‌تر و تهاجمی‌تر، بدنه مستحکم‌تر، کابین جادارتر، و امکانات جدید فراوان برای دوستداران مدل M از جمله دستاوردهای این نسل است. برای اولین بار مدل M3 به سیستم چهارچرخ محرک xDrive مجهز شد، هرچند نسخه Competition با وجود توان بیشتر، همچنان از جعبه دنده دستی مدل پایه بی‌بهره ماند.
عرضه مدل جدید M340i بسیاری را به این فکر فرو برد که شاید نیازی به M3 نباشد و فیس‌لیفت ۲۰۲۲ نیز نمای درونی کاملاً دیجیتال و متمرکز بر سیستم iDrive را به ارمغان آورد.
نگاهی به آینده؛ پلتفرم Neue Klasse (از ۲۰۲۶)
اگر مروری بر خلاصه نسل‌های پیشین داشته باشید، حتماً متوجه می‌شوید که سری ۳ طی نیم‌قرن گذشته دستخوش دگرگونی‌های عظیمی شده، اما تحولات سال آینده، عمیق‌تر از همیشه خواهد بود. نسل بعدی این خودرو با مهاجرت به پلتفرم “Neue Klasse” توانایی استفاده از قوای محرکه بنزینی و تمام‌برقی را بدست می‌آورد و طراحی آن ضمن وفاداری به ریشه‌های اصیل ب ام و، نگاهی آینده‌نگر و پیشرفته خواهد داشت. مدل M3 نیز از قافله عقب نمی‌ماند و قرار است در کنار مدل شش سیلندر، برای نخستین بار به یک نسخه تمام‌برقی نیز مجهز شود.
شما کدام نسل از سری ۳ ب ام و را شایسته عنوان بهترین و شاخص‌ترین دوره می‌دانید؟ به نظر شما کدام نسل بیش از دیگران در زمینه طراحی و مهندسی، مرزهای نوآوری را جابجا کرده است؟ دیدگاه‌ها و انتخاب‌های خود را با ما و دیگر علاقه‌مندان به اشتراک بگذارید.
نظر شما چیست؟